Dążeniem każdego właściciela domu jest ograniczenie bieżących kosztów jego utrzymania. Każdy chciałby aby jego dom nie sprawiał kłopotów z naprawami, konserwacją, ale także aby bieżące opłaty za zużywane media były jak najniższe. Jednym z największych składników tych kosztów są opłaty za energię zużywaną na potrzeby ogrzewania, chłodzenia, oświetlenia i ciepłej wody użytkowej. Co można zrobić już w trakcie projektowania domu, aby te koszty zminimalizować? Poniżej znajdziemy garść użytecznych informacji z tej dziedziny.
Jeśli chcemy, aby nasz dom był tani w utrzymaniu zlećmy zaprojektowanie go architektowi, który oprócz wiedzy architektonicznej będzie umiał wybrać takie rozwiązania, które zapewnią niskie zużycie energii przez budynek. Zwróćmy uwagę na lokalizację domu względem stron świata. Zyski ciepła słonecznego przez odpowiednie usytuowanie okien mogą mieć niebagatelny wpływ na bilans cieplny. Bryła budynku powinna być możliwie zwarta. W przeciwnym razie powierzchnia oddawania ciepła przez budynek na zewnątrz będzie nadmierna.
Zadaniem projektanta domu powinno być takie zaprojektowanie konstrukcji, aby uniknąć mostków cieplnych, które często występują we wszelkich załamaniach konstrukcji. Im bryła budynku prostsza tym mniej potencjalnych mostków cieplnych. Przykładem rozwiązania architektonicznego, które poprawia własności domu jest zastosowanie podcieni. Latem, gdy słońce jest wysoko, podcienia chronią przed przegrzewaniem wnętrza. Zimą zaś, gdy słońce jest nisko, nie utrudniają doświetlenia pomieszczeń.
Okna powinny mieć niski współczynnik przenikania ciepła nie tylko przez same szyby, ale również przez ramy i ościeżnice. Bardzo ważne jest odpowiednie zaprojektowanie osadzenia okien w otworach a także dopilnowanie wykonawców, aby okna osadzono starannie. Błędy wykonawcze, zrazu niewidoczne ujawniają się w czasie najbliższej zimy a ich usunięcie może być kosztowne.
Izolacja cieplna ścian, stropów i podłóg powinna co najmniej spełniać obowiązujące normy w tym zakresie. Dostępne na rynku materiały izolacyjne pozwalają łatwo spełnić ten warunek. Pozostaje jedynie dopilnowanie staranności wykonania izolacji przez ekipę budowlaną.
Ważnym i na ogół niedocenionym zagadnieniem jest szczelność powietrzna domów. We współcześnie budowanych domach dąży się do uzyskania jak największej szczelności a wymiana powietrza w budynku powinna odbywać się w sposób kontrolowany przez układ wentylacji mechanicznej. Wszelkie nieszczelności budynku powiększają znacząco jego straty cieplne zwłaszcza przy naporze wiatru. Firma Ecotherm wykonuje badania szczelności budynków specjalnym urządzeniem RETROTEC, które generuje raport poświadczający parametry szczelności budynku. Dodatkowo identyfikujemy i oznakowujemy miejsca występowania nieszczelności.
Współcześnie budowane domy wyposażone zazwyczaj w kilka łazienek razem z kuchnią mają wiele punktów poboru ciepłej wody. Sprawia to, że zaopatrzenie domów w ciepłą wodę staje się ważnym zagadnieniem. Zasobnik i źródło ciepłej wody powinno być dobrane tak, aby w normalnej eksploatacji ciepłej wody nie brakowało. W przypadku ogrzewania domu przez pompę ciepła i centralne ogrzewanie typu wodnego podgrzewanie wody użytkowej jest realizowane tak , jak w konwencjonalnych kotłach dwufunkcyjnych. Gdy temperatura w zasobniku spadnie poniżej zadanego poziomu pompa ciepła włącza się do czasu osiągnięcia przez zasobnik temperatury docelowej. Jeśli jednocześnie aktywna jest funkcja ogrzewania domu to funkcja ciepłej wody ma pierwszeństwo. Po ogrzaniu zasobnika pompa ciepła przechodzi do funkcji ogrzewania domu.
Inaczej jest w przypadku pomp ciepła ogrzewających dom nadmuchem ciepłego powietrza. Dostępne są tutaj dwa rozwiązania ogrzewania ciepłej wody. Pierwsze z nich to opcjonalny wymiennik ciepła w pompie, przez który przepływa woda z zasobnika. Ciepła woda podgrzewana jest wtedy, gdy pompa ciepła pracuje zarówno w trybie grzania jak i chłodzenia. W okresach przejściowych, gdy czas pracy pompy ciepła jest krótki, woda jest podgrzewana automatycznie przez wbudowaną w zasobniku grzałkę elektryczną.
Rozwiązanie drugie to zastosowanie dodatkowej , niezależnej pompy ciepła „powietrze-woda” z wbudowanym zasobnikiem, która pobiera ciepło z powietrza i podgrzewa wodę użytkową.
Bez względu na rodzaj źródła ciepła ważny jest dobór wielkości zasobnika z uwzględnieniem potrzeb i zwyczajów mieszkańców. Gdy zbiornik jest zbyt mały grozi to okresowymi brakami ciepłej wody, gdy jest zbyt duży czas jego ogrzewania wydłuża się a woda w zasobniku jest wymieniana zbyt wolno. Ogrzewanie ciepłej wody przez pompę ciepła jest około trzykrotnie tańsze od ogrzewania grzałką elektryczną.
Nikogo nie trzeba przekonywać, że dom powinien mieć sprawną wentylację. Jej brak to zła jakość powietrza i problemy zdrowotne, wilgoć, możliwość występowania pleśni, korozja biologiczna elementów konstrukcji i inne kłopoty. Działanie tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej jest w znacznym stopniu uzależnione od warunków atmosferycznych, ale największą jej wadą jest to, że ciepło zawarte w powietrzu usuwanym z domu jest bezpowrotnie tracone. Dom z taką wentylacją nigdy nie będzie energooszczędny, gdyż nawet mimo dobrej izolacji będzie tracił znaczne ilości ciepła wraz z wentylacją.
Standardem staje się już wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (tj. z rekuperacją), która wymienia powietrze w domu w pożądanej ilości i czasie, a przy tym odzyskuje nawet 90% ciepła z powietrza usuwanego. Inwestycja w układ wentylacji z rekuperacją jest wysoce opłacalna, przynosi nie tylko wymierne oszczędności na kosztach ogrzewania domu, ale także znakomicie poprawia jakość powietrza we wnętrzu. Jest to tym ważniejsze, że we współczesnym budownictwie używa się wielu materiałów, które przez długi czas wydzielają szkodliwe substancje i w źle wentylowanych pomieszczeniach powodują bóle głowy, alergie i złe samopoczucie.
Na pytanie jaki powinien być system ogrzewania i chłodzenia domu większość odpowie, że:
Konwencjonalny system ogrzewania z kotłem gazowym i grzejnikami ogrzeje dom i ciepłą wodę. Jeśli chcielibyśmy chłodzić cały dom należałoby zainstalować w nim dodatkowo kosztowny układ klimatyzacyjny. Układ wentylacji z rekuperacją to kolejny system domowy.
Wszystkie te oddzielne systemy nie tylko są kosztowne, ale często kolidują ze sobą przyprawiając projektantów instalacji o ból głowy. Jedynym rozwiązaniem, które łączy funkcję ogrzewania, chłodzenia i wentylacji jest pompa ciepła. Rewelacyjnie niskie koszty eksploatacji to atut nie do przecenienia. Atrakcyjność pompy ciepła jeszcze bardziej wzrasta tam, gdzie brak jest sieci gazowej.
Alternatywne ogrzewanie olejowe lub na gaz płynny jest kosztowne w utrzymaniu i znacznie bardziej kłopotliwe.
Ceny paliw płynnych mogą ulegać silnym wahaniom, a więc w momencie podejmowania decyzji nie wiemy jakie będą koszty eksploatacji w przyszłości.
Dynamicznie rozwijająca się branża pomp ciepła m.in. w Ameryce Północnej, gdzie ceny paliw płynnych są znacznie niższe niż w Europie, najlepiej świadczy o atrakcyjności tego typu urządzeń.
Produkowane obecnie pompy ciepła można obsługiwać zdalnie przez sieć internetową. Umożliwia to np. obniżanie temperatury w okresie, kiedy w domu nie ma mieszkańców co przekłada się na istotne oszczędności energii. Dodatkową korzyścią jest zdalny nadzór np. informacja o długości cykli pracy pompy ciepła, nastawach układu sterowania itp. oraz diagnozowanie stanów awaryjnych i historii aktywności funkcji urządzenia. Dzięki zdalnemu sterowaniu możemy zawczasu na odległość zmieniać nastawy sterownika pompy ciepła i np. przed powrotem z wyjazdu przygotować dom do warunków codziennego komfortu.